Sporcu Besinleri
Sporcuların günlük beslenme programının dışında alması için üretilen takviyelere sporcu besinleri adı verilir. Sporcu besinlerini yalnızca profesyonel sporcular değil, aynı zamanda egzersizi hobi amaçlı yapan, belirli sağlık hedeflerine ulaşmak isteyen bireyler de kullanabilir. Daha iyi performans sergileyebilmeleri, kilo alma-verme, kas onarımı, kas kütlesi artışı, enerji takviyesi, antrenman sonrası daha hızlı toparlanma gibi amaçlarla tüketebilirler.
Sporcu besini olarak protein tozu en çok kullanılan gıda desteklerinin başında gelir. Devamında ise karbonhidrat çeşitleri kreatin, BCAA, izole amino asitler, vitamin-mineral, antioksidan türevleri tercih edilir. Toz, sıvı, tablet formunda olabilen sporcu besinleri hem kullanım kolaylığı hem de hızlı sindirimiyle egzersiz öncesinde, sırasında ve sonrasında alınabilir. Dengeli bir diyet planı ile birlikte tüketmenizde faydası olan sporcu besinlerini seçerken antrenman hedefleri, spor branşı, egzersiz yoğunluğu ve sağlık durumunuzu göz önünde bulundurabilirsiniz.
Sporcu Besinleri Nelerdir?
Birçok üretici gelişen teknoloji ve üretim standartları sayesinde laboratuvar ortamında egzersiz ihtiyaçlarına yönelik sporcu ek besinlerini başarıyla formülize eder. Zeus, Hardline, Big Joy, Grenade, Weider gibi yerli ve yabancı pek çok markanın binlerce çeşit ürünü arasından dilediğinizi seçmek kolaydır. Son yıllardaki düzenlemeler katkı maddesi, yapay tatlandırıcı gibi bileşenler içermeyen organik sporcu besinlerinin ortaya çıkmasına imkan tanır. Genellikle toz haldeki protein tozu çeşitleri whey, kazein, soya, pirinç, kenevir, bezelye proteini gibi hayvansal ve bitkisel kaynaklı opsiyonlar sunar. Ayrıca glutamin, arjinin gibi önemli amino asit ihtiyaçlarınızı karşılayabilen izole proteinleri de tercih edebilirsiniz.
Kompleks proteinler aynı anda birden fazla amaca hizmet etmesi açısından fonksiyoneldir. Zengin protein ve karbonhidrat konsantrasyonu ile kilo aldıran sporcu besinleri de profesyonel sporcuların sıklıkla kullandığı alternatifler arasındadır. Değişen kimyasal yapılardaki kreatin seçeneklerini ise çeşitli amaçlar için tercih edebilirsiniz. Kaslar için gerekli yapı taşlarını farklı konsantrasyonda içeren BCAA ayrı olarak da piyasaya sunulmuştur. İçecek olarak tüketmek istemeyenlere özel üretilen sporcu atıştırmalıkları olan protein barlar, enerji jelleri pratik kullanım olanağı sunar. Kilo kaybına yönelik yağ yakımını teşvik eden L-carnitin, kafein ve çeşitli bitkilerden elde edilen metabolizma hızlandırıcılar da popüler sporcu takviye besinlerinden biridir. Genellikle tek kullanımlık şişelerde ya da tablet olarak satışa sunulur.
Sporcu Besinleri Ne İşe Yarar?
Sporcu ek besinlerinin antrenman hedeflerine uygun, onlarca faydasını sıralamak mümkündür. Sporcu besini içerdiği protein, yağ, karbonhidrat ve değişen vitamin-mineral miktarıyla öğün yerine geçmeyen destekleyiciler olarak işlev görür. Egzersiz ya da yarışma öncesi, sonrasında kas onarımına yardımcı olan protein tozları, hızlı kana karışması sayesinde öğüne kıyasla stabil amino asit akışı sağlar. Özellikle peynir altı suyundan elde edilen whey proteinleri zengin biyolojik değeriyle dikkat çeker. Sindirim hızları ile saflıklarına göre konsantre, izolat ve hidrolizat formda üretilen whey, içerdiği lösin, izolösin, valin amino asitleri sayesinde esas kas onarımı işlevinde etki sunar. Bunun yanında formülünde bulunan BCAA (Branched-chain amino acid) ise kas yorgunluğunu tolere etmede destektir. Karbonhidrat takviyeleri ve kreatinler hücrelerdeki enerji üretimini artırmaya destektir. Buna benzer pek çok olumlu etkiye sahip sporcu besinleri faydaları aşağıdaki gibi özetlenebilir:
- Sporcu besinleri müsabaka ve antrenmanlardaki performans artışına yardımcı olur.
- Kas dokularının daha hızlı onarılmasına katkı sağlayarak egzersiz sonrası toparlanmayı kolaylaştırır.
- Kas dayanıklılığı ve gücünü artırmaya destektir.
- Enerji seviyelerini yükselterek yorgunluğu daha az yorgun hissetmenizi mümkün kılar.
- Eklemler ve bağışıklık sistemini güçlendirmeye katkıda bulunur.
- Kilo aldırıcı sporcu besinleri sağlıklı şekilde kas kütlesi artışına destek olur.
- Doğru bir diyet programıyla desteklendiğinde yağ yakımını teşvik edebilir.
Sporcu Besinleri Nasıl Kullanılır?
Sporcu besini çeşitlerinde ambalaj üzerinde belirtilen kullanım talimatlarına uymak büyük önem taşır. Dolayısıyla sporcu besini kullanımında doz, zamanlama ve bol su tüketimine özen gösterilmelidir. Genellikle toz, likit, tablet formunda satılan sporcu besini sabah ya da yatmadan önce, egzersiz öncesi ve sonrasında alınabilirken antrenman sırasında da tüketilebilir. Protein tozları antrenman öncesi ve sonrası tüketiminde daha çok verim alınabilir. Karbonhidrat takviyeleri ise genellikle antrenman öncesi ve sırasında içilebilir. Kazein, kreatin, whey protein tozu ve benzeri gıda takviyelerinin çoğunlukla toz halde olması sebebiyle içerisinde çıkan ölçü kaşığı ile belirtilen miktarda alınarak üzerine su, meyve suyu, süt gibi içeceklerle karıştırılıp içilir. Ayrıca yulaf ezmesi, smoothie gibi yemeklere katılarak sağlıklı tarifler hazırlanabilir. Likit sporcu besinlerinin ise üzerinde yazan ölçüye bağlı kalınarak doğrudan içilmesi yeterlidir.
Kimler Sporcu Besinleri Kullanabilir?
Neredeyse her branşa uygun çeşitliliğe sahip sporcu besinlerini vücut geliştirme sporuyla uğraşanlar, diyet yapanlar, fitness yarışmacıları, atletler, bisikletçiler, hobi sporları yapanlar beslenmeye destek olması amacıyla tercih eder. Bununla birlikte yoğun antrenman programı sürdürmek zorunda olan kişiler de hem enerjilerini korumak hem de kas kaybını önlemek için diyetinde yer verebilir. Ayrıca hayvansal gıda tüketmek istemeyen bireylerin bitkisel kaynaklı protein içeren çeşitlerini alması uygundur. Gerekli görüldüğünde ise yaşlı bireylere kas/eklem dokusunun güçlendirilmesi için doktor tarafından önerilmesi mümkündür.
Öte yandan sporcu besinleri kesin olarak zararlı olmamasına rağmen potansiyel alerjen ve benzeri bileşikler içerebilir. Dolayısıyla diyetisyen, spor hekimi gibi bu konuda uzman kişilere danışarak satın almanız kritik öneme sahiptir. En iyi sporcu besinlerini Pazarama üzerinden kolaylıkla inceleyebilir, avantajlı fiyatlarla alışveriş yapma fırsatı yakalayabilirsiniz.