Teleskop
Gözlerimiz uzak mesafeleri görebilir. Sadece gözümüzü kullanarak görebildiğimiz en uzak cisim 2,5 milyon ışık yılı uzaklıktaki Andromeda Galaksisi’dir. Ancak galaksi kadar büyük bir şey, çok uzakta olduğu için bize gökyüzündeki küçücük bulanık bir nokta gibi görünür. Bunun nedeni; bir nesnenin uzaklaştıkça gözümüze daha az ışık ulaşmasıdır çünkü bir nesneden gelen ışık mesafeye göre dağılır. Dolayısıyla gözlerimiz belirli bir yöndeki ışığın tamamını görseydi, iki kat uzakta olduğumuzda ışığın yalnızca %25'ini, üç katı uzaklıkta olduğumuzda ise yalnızca %10'unu görebilmemiz mümkün olurdu.
Nesne bizden ne kadar uzakta olursa, gözümüzün arkasında yer alan ve ışığa duyarlı olan retina dokusu, kadar az yer kaplar ve görüntü küçülür yani çok uzaktaki bir nesne, retina sensörü ile ayrıntının görülebilmesi için pikseli kapsamaz. Dolayısıyla uzaktaki bir cismi daha detaylı görebilmek için, ondan daha fazla ışık toplayıp daha parlak bir görüntü yaratacak "daha büyük bir göze" sahip olmanız gerekir. Bu; görüntünün bir kısmını, retinanızda daha fazla piksele yayılacak şekilde büyütebileceğiniz anlamına gelir. Teleskop, uzaktaki nesneleri daha yakın göstererek inceleyebilmenize yardımcı olan bir araçtır. Teleskop çeşitlerini yakından inceleyebilmek ve ihtiyacınıza uygun olanını avantajlı fırsatlarla satın alabilmek için Pazarama.com adresini ziyaret edebilirsiniz.
Teleskop Türleri Nelerdir?
Teleskop nedir sorusu; nesneden ışık toplayarak ve onu büyüterek çalışan cihazlardır şeklinde cevaplanabilir. Işığın nasıl toplandığına bağlı olarak iki ana teleskop türü vardır:
Kırılan teleskoplar: Bu teleskoplar, bir görüntü oluşturmak üzere ışığı toplamak ve odaklamak için kavisli cam parçaları olan mercekleri kullanır. Işık mercekten geçerken bükülür ya da kırılır ve görüntünün oluştuğu odak adı verilen bir noktaya yaklaşır. Daha sonra göz merceği adı verilen ikinci bir mercek görüntüyü büyütür.
Yansıtıcı teleskoplar: Bu teleskoplar, ışığı odaklamak için mercekler yerine kavisli veya içbükey (içe doğru kavisli) aynalar kullanır. Uzaktaki bir nesneden gelen ışık birincil aynaya düşer ve burada toplanıp ikincil aynaya yansıtılır. İkincil ayna daha sonra ışığı bir odağa yansıtır ve burada mercek tarafından büyütülür.
Neden Tüm Büyük Teleskoplar Yansıtıcıdır?
Bunun birden fazla sebebi vardır:
Renk sapması: Kırılma teleskopları kullanıldığında ana sorun renk sapmasıdır. Işık mercekten geçerken kırılır. Ancak her dalga boyu ya da renk farklı açılardan kırılır ve bu nedenle farklı bir odak noktasına sahip olur. Bu, görüntünün karanlık ve parlak alanları arasındaki sınırlar boyunca renkli saçaklara sahip olmasına sebebiyet verir.
Dağılım: Işık mercekten geçerken bir kısmı yansıma ve merceğin soğurulması yoluyla kaybolur ve dolayısıyla ışık toplama gücünün etkinliğini kaybeder.
Lens üretimi: Cam lens üretimi genellikle camın içinde sıkışıp kalan küçük hava kabarcıkları gibi görüntü kalitesini etkileyecek kusurlarla sonuçlanır. Bu, lenslerin yapımını zor ve pahalı hale getirir ve dolayısıyla büyük teleskoplar için pratik değildir.
Sarkma: Merceklerin kenarlarından yerinde tutulması gerektiğinden, büyük merceklerin merkezi yer çekimi nedeniyle deforme olur. Bu onların optik yolunu etkiler ve dolayısıyla ürettikleri görüntüleri bozar. Bu özellikle çapı 1 metreden büyük mercekler için geçerlidir.
Teleskop Ne İşe Yarar?
Modern teleskop, evrene açılan bir penceredir; yetenekli gökbilimcilerin elinde, evrenin fantastik harikalarını görünür hale getiren gelişmiş bir boya fırçası olarak da tabir edilir.
Gök cisimleri her yöne ışık yayar. Ancak yalnızca Dünya yönünde ilerleyen ışık ışınları bize ulaşır ve bu ışınlar uzun bir yolculuktan sonra bize ulaştıklarında neredeyse paraleldirler. Teleskop tüm bunların incelenebilmesine olanak tanırken evrenin kusursuzluğunu yakından görebilmenizi sağlar.
Teleskopun kullanım alanları farklılık gösterir, bu da teleskopların birden fazla türe sahip olmasını sağlar. Astronomi dünyasına yakından ilgi duyanların teleskop modelleri hakkında gerekli bilgiye sahip olması önemlidir. Çoğu teleskop üç kategoriden birine girer: Refraktörler (ışığı odaklamak için mercekleri kullanırlar), reflektörler (ışığı odağa yansıtan aynaları kullanırlar) ve katadioptrik veya bileşik dürbünler (hem merceklerin hem de aynaların bir kombinasyonunu kullanırlar). En çok bilinen teleskop çeşitleri şunlardır:
Refrakter teleskoplar: Bir diğer adıyla mercekli teleskop olarak bu tür; gelen ışığı gözünüzle görebilmeniz ya da bir teleskop kamerasıyla yakalayabilmeniz için bir görüntüye odaklamak üzere özel olarak tasarlanan lensleri kullanır. Işığın teleskop tüpünden göz merceğine veya kameraya doğru düz bir yol boyunca akması gerektiğinden, genellikle genel boyutlarına göre uzundurlar. Kırıcı bir teleskoptaki mercekler ne kadar büyükse, görüntüyü odağa getirmek için optik tüpün de o kadar uzun olması gerekir. Bir mercekli teleskopun uzunluğu ve boyutu, büyük merceklerin cam üreticileri için yüksek kalite ve doğrulukla üretmenin zor ve pahalı olabileceği gerçeğiyle birleştiğinde, daha büyük refraktörlerin oldukça pahalı olabileceği anlamına gelir. Satın alınabilen çoğu refraktör, diğer teleskop türlerinden daha küçük olma eğilimindedir ve bu da refraktörleri piyasadaki en taşınabilir teleskop türlerinden biri haline getirir. Optik teleskoplarda kullanılan teleskop lenslerinin türüne bağlı olarak, yüksek büyütmelerde gözle görülür renk saçaklarıyla karşılaşılabilmesi mümkündür. Renk sapması olarak da bilinen renk saçılması, ışığın çeşitli renkli dalga boylarının birbirinden ayrılarak biraz farklı açılara ulaşması ve kenarlarda farklı renklere sahip bir görüntü olarak ortaya çıkmasıdır.
Reflektör teleskoplar: Reflektörler, ışığın optik tüp içinde çeşitli açılarda yansımasına neden olan ve genel ışık yolunu uzatan aynaları kullanır. Işığın aynı mesafeyi hareket ettirmek için düz bir çizgide akmasına gerek olmadığından, bu genellikle reflektörlerin aynı açıklığa sahip refraktörlerden daha kısa olmasına neden olur. Reflektörler, ikili refraktörler gibi renk saçılımına karşı duyarlı değildir.
Reflektörler birçok kolaylıklara sahip büyük bir değer olabilir. Ayrıca çeşitli boyutlarda olabilirler ve oldukça büyüyebilirler. Bunu akılda tutarak, gücünüzün yettiği en büyük reflektörü satın almak, yüksek diyafram açıklığına sahip bir dürbün elde etmenin düşük maliyetli harika bir yoludur. Kullanışsız olabileceğinden, güvenli bir şekilde saklayıp taşıyabildiğinizden emin olun. Reflektörlü teleskop tasarımı hakkında dikkate almanız gereken bazı şeyler var. Varsayılan olarak, bir reflektörün göz merceğinden gördüğünüz görüntü baş aşağı olacaktır. Bu nedenle, mercekten bakmadan önce dürbünün bulucusunu kullanarak onu görmek istediğiniz nesnelerle hizalamak isteyeceksiniz. Çoğu modern yansıtmalı teleskop, bir bulucu dürbün veya kırmızı nokta bulucuyla birlikte gelir, dolayısıyla bunu elde etmek için büyük olasılıkla ek bir satın alma yapmanız gerekmeyecektir. Ek olarak, reflektör tipi teleskop bazen kolimasyon adı verilen ve reflektörün aynalarının birbirleriyle uygun hizada kaldıklarından emin olmak için ayarlanmasını içeren bir işlemi gerektirebilir. Aynalı tüm teleskop türlerinin sıklıkla hizalanması da gerekir. Bu işlem genellikle yalnızca birkaç dakika sürer ancak gökyüzünü gece görebilmek isteyenler için gerekli olan bir adımdır. Uygun şekilde bakımı yapıldığında, büyük bir reflektör, daha küçük ya da uzaktaki nesneleri büyük bir netlikle görmenin harika bir yoludur ve yüksek diyafram açıklığında görüntüleme elde etmek için büyük bir değer olarak kabul edilir.
Katadioptrik teleskoplar: Katadioptri, hem lenslerin hem de aynaların optik avantajlarını kompakt, kullanışlı bir şekilde birleştirir; aynı açıklığa sahip refraktörlerden ya da reflektörlerden daha küçük ve daha taşınabilir olması sunduğu avantajlardandır. Bu, ışık yolunu katlayan düzeltici plaka ve ışığı dahili olarak büyüten kavisli ikincil ayna sayesinde mümkün olur. Aynaları bir reflektöre çok benzer şekilde kullandığı için kolimasyon gerektirir. Ancak reflektörlerden farklı olarak bu işlemin çok daha az sıklıkta yapılması yeterlidir. Bakımın doğru ve iyi yapılması durumunda, bileşik dürbünlerde yıllarca kolimasyon işlemine gerek olmaz.
Teleskopun Yapısı
İç içe girmiş olan ve basit bir yapı sunan iki boru ile birlikte bu boruların uç kısımlarına takılmış olan mercekler, teleskopun yapısını meydana getirir. İlk mercek; uzakta bulunan cismi yakınlaştırmakta görevli iken göz tarafında yer alan ikinci mercek yakınlaştırılmış olan görüntünün büyütülebilmesinde rol oynar. Bu sayede gözle görülemeyecek kadar uzaktaki cisimlerin daha büyük ve dolayısıyla net görüntülenebilmesi mümkün olur. Böyle anlarda göz ardı edilmemesi gereken unsurların başında; yakınlaştırılmak istenen görüntünün ikinci merceğin odağına düşürülmesini sağlamak yer alır. Bu işlem için bulunduğunuz konuma bağlı olarak merceği yakınlaştırabilir ya da uzaklaştırabilirsiniz.
Teleskop Fiyatları
Teleskoplar farklı kullanım alanlarına hitap edebilmek amacıyla farklılık gösterir. Bu nedenle yapacağınız tercihler sırasında bazı unsurları dikkate almanız tavsiye edilir. Öncelikle taşıyabileceğiniz ve rahatlıkla saklayabileceğiniz bir modele yönelebilirsiniz. Uzak galaksilerin ve bulutsuların derin gökyüzü gözlemini veya geniş alanlı astrofotografisini yapmak istiyorsanız, büyük bir refraktör sizin için avantajlı olabilir. Optik teleskop ya da diğer modeller görüntüleme deneyiminizi doğrudan etkileyebileceği için yapacağınız seçimlerde bu durumu da göz önünde bulundurmalısınız. Pazarama.com adresini ziyaret ederek teleskop modellerini yakından inceleyebilir ve teleskop fiyatları hakkında bilgi alabilirsiniz.