Elektrik devrelerinde kullanılan röleler, elektriksel anahtarla devrelerinin açılıp kapanmasını sağlıyorlar. Bunlar, elektrik devresi üzerinde konumlandırılan röle çeşitlerinden akım geçtiğinde çalışmaya başlıyorlar. Elektrik devrelerinin olduğu her alanda röle çeşitleri kullanılıyor. Bu endüstride elektrik devrelerinde farklı şekillerde çalışan röleler kullanılıyor. Sanayide en fazla kullanılan asenkron motorlarda, elektrik motorlarında termik röle kullanılıyor. Termik röle cihazları, motor devrelerinde motoru aşırı akımlardan koruyor. Termik röle nedir sorusuna ısıya göre açma kapatma yaparak devreyi korumaya alan cihaz diyebiliriz. Kondaktör ve sigortalarla birlikte kullanılan termik röle, kondaktörü aşırı akımdan ve ısının etkilerinden koruyabiliyor. Termik röleler, ısı değişikliğinde kontaklarını açıp kapatıyor. Termik röleler, içindeki bi-metal denilen metal bileşimi ile ısı ayarlamasını yapıyor. Termik röle, devredeki ısı güvenli olarak belirlenmiş ısı değerinin üzerine çıktığında akımı kesiyor. Böylece sistemin güvenli şekilde çalışmasını sağlıyor. Bu sayede fazla ısınmanın cihazlar üzerinde tahribat oluşturmasını engelliyor. Termik aşırı akım rölesi, cihazları sadece termik olarak koruyabiliyor. Termik röle çeşitleri ile elektrik sistemini aşırı akıma karşı koruyabilirsiniz. Termik röle çeşitlerinde en önemli görevlerin başında metalleri bi-metal yapması geliyor. Bimetal, iki birbirinden farklı metalin farklı (punta, kaynak, bobin sarma gibi) yöntemlerle birleştirilmesiyle oluşuyor. Farklı genleşme katsayısı olan metaller ısınma sebebiyle durumuna göre uzuyor ya da yer değiştiriyor. Termik röle böylece devreyi kesiyor ve açıyor. Ütü, ısıtıcı gibi aletlerde kullanılan termik röle çeşitleri, cihaz içindeki ısıyı kullanarak çalışıyor. Bu tip cihazlar sadece termik röle ve kontak ile çalışabiliyor. Pazarama.com ile termik röle için kısa sürede araştırma yapabilir, ekonomik ürün çeşitlerine ulaşabilirsiniz.
Termik Röle Nasıl Çalışıyor?
Termik rölenin içinde uzama katsayıları farklı, iki metalin oluşturduğu bimetal bulunuyor. Genellikle bimetallin üzerine ısınmasını sağlayacak bobin sarılıyor. Aşırı akımlarda ısınma bobini, aşırı ısınarak bimetalin genleşmesine neden olur. Isınma sonucunda bimetal, uzama katsayısı küçük olan metal yönünde bükülür. Böylece aşırı akımlar nedeniyle oluşan ısı, mekanik harekete dönüşür. Bu hareket normalde kapalı olan kontakları açar ya da normalde açık olan kontakları kapatır. Kontak açıldığında kontaktör bobine gelen enerjiyi keserek devrenin açılmasını sağlıyor. Böylece termik röle atarak devreyi kesiyor. Termik röle içindeki bimetal parça soğuduğunda ise başlangıç noktasına gelerek tekrar çalışmaya hazırlanıyor. Termik röle neden atar sorusu, üzerinden taşıyabileceğinden fazla akım geçmesi olarak cevaplanabilir.
Termik Röle Çeşitleri
Bimetal üzerine sarılı olan bobinin ısınarak tepki vermesi için belli bir zaman geçmesi gerekiyor. Bu nedenle aşırı enerji yükünün belli bir süre akmasında sakınca olmayan devrelerde termik röle çeşitleri kullanılıyor. Aşırı akım karşısında elektrik sistemlerindeki devreleri sigortalar koruyabiliyor. Elektrik motorlarının aşırı akımlardan etkilenmemesi için termik röle çeşitlerinden faydalanılıyor. Motor akımının yarattığı sıcak ile çalışan üç çeşit termik röle bulunuyor.
● Endirekt ısıtmalı termik röle:
Endirekt ısıtmalı termik aşırı akım rölesi, ısıtıcı, bimetal ve kontaktan parçalarından oluşuyor. Termik röle sisteme seri olarak bağlanıyor. Böylece devreden geçip motoru çalıştıran akım, termik röleden de geçiyor. Motor çalışırken elektrik akımındaki küçük oynamalar elektrik motoruna zarar vermeyebilir. Devredeki sürekli aşırı yük ise motorun yanmasına varan sonuçlar doğurabilir. Devredeki termik röle, kısa süreli aşırı akımlarda motoru devreden çıkarmaz. Motora etkileyebilecek sürekli yüksek akım, ısıtıcıdan geçtiğinde endirekt ısıtmalı termik röle motoru devreden çıkarabilir. Böylece motor yanmaktan korunabilir.
● Direkt Isıtmalı Termik Röle:
Endirekt ısıtmalı termik röleler, devredeki akım büyüdüğünde ısıtıcı telin ve bimetalin boyutları büyüyerek çalışıyor. Yüksek akımlarda endirekt termik röleler kullanışlı olmayabiliyor. Direkt ısıtmalı termik aşırı akım rölelerinde ısıtıcı eleman bulunmuyor. Motorun akımı bimetalin üzerinden geçiyor ve sıcaklık bimetalin içinde oluşuyor. Böylece kontak açılıyor. Akım yükseldikçe termik akım rölesi, akım trafosu ya da şönt direnç ile birlikte kullanılıyor. Böylece direkt ısıtmalı termik rölenin çalışma kapasitesi büyüyor. Direkt ısıtmalı termik akım röleleri ve endirekt termik akım röleleri farklı akım şiddetleri için üretiliyor. Bu termik röle çeşitleri belirlenmiş iki akım değeri arasında çalışıyor. Termik röle ayarı, üzerinde bulunan vida ile yapılabiliyor. İstediğiniz motor akımına göre termik aşırı akım rölesini bu ayar vidasıyla yapabilirsiniz.
● Ergiyici Alaşımlı Termik Röle:
Ergiyici alaşımlı termik aşırı akım röleleri ısıtıcı tüp ve kontak bloğundan oluşuyor. Ergiyici alaşımlı termik röle çeşitlerinde ısıtıcı elemanı bir tüpü çevreliyor. Isıtıcı elemanın sarıldığı tüpün içinde serbest şekilde dönen ikinci bir tüp bulunuyor. Ergiyici alaşım, bu iki tüpü birbirine bağlıyor. Ergitici alaşımlı termik röle, ısıtıcısı motorun devresine bağlanıyor. Normali kapalı olan kontak da kumanda devresine seri olarak bağlantı yapılıyor. Farklı sebeplerden motordan aşırı akım geçtiğinde ısıtıcıdan geçen akım, tüplerin arasındaki alaşımın erimesine neden oluyor. Böylece içte yer alan ikinci tüp, dönmeye başlıyor ve dişliyi döndürüyor. Normalde kapalı olan kontak açılarak kontaktörü ve motoru devreden çıkarıyor. Isıtıcıdan akım geçmediğinde tüplerin arasındaki ergiyici alaşım donuyor. Bu termik röle çeşidinin ayarı ergiyici alaşım ile yapılıyor. Farklı akım değerlerinde üretilen ergiyici alaşımlı termik rölelerde akım ayarı yapılamaz.
Termik Röle Nasıl Kullanılır?
Termik röle çeşitleri devredeki akım değerlerini izleyerek motorları yüksek akımın etkilerinden koruyor. Genellikle hassas değerli akım seviyelinde çalışan cihazlarda termik röle kullanılıyor. Cihaza giren akımı sürekli kontrol eden termik röle, ayarlandığı değerin üzerinde akım karşısında çalışıyor. Termik röle çeşitleri sistemde asla tek başına kullanılmıyor. Termik röle, motorları aşırı akımdan korusa da kısa devrelerde tahrip olabiliyor. Bu nedenle termik rölenin olduğu devrede mutlaka sigorta olması gerekiyor. Sigorta ve kontaktörlerle kullanılan termik röleler, ayarlanan akım arasında motorda koruma sağlıyor. Motorlar ilk kalkış anında, aşırı yükte ve frenlemede belli tolerans aralığında akım çekerler. Bu akım aralıkları haricinde ve yüksek akım durumlarında termik röleler devreyi kesiyorlar. Termik röleler motoru, kabloyu ve kontaktörü aşırı akımın etkilerinden koruyor. Termik röle seçiminizde motorun çalışmasına izin verecek gecikmeyi sağlayan akım aralığında olmasına dikkat etmelisiniz. Termik röleler, bir veya üç fazlı motorlarda kullanılabiliyor. Üç fazlı motor devrelerinde her fazın üzerine bir termik röle gelecek şekilde sistemi kurmalısınız. Bu tip sistemlerde üç termik aşırı akım rölesi bir kapalı kontağa kumanda edebiliyor. Çoğu termik röleler, fazlardan biri kesildiğinde motorun iki fazla çalışmasını engellemek için faz koruması yapabiliyor. Termik rölelerde sorunu gidermek için dahili test düğmesi bulunuyor. Ayrıca bu ürünleri manuel veya otomatik olarak yeniden başlatabilirsiniz.
Termik Röle Fiyatları Ve Modelleri
Motorları aşırı akımın etkilerinden koruyan termik röle çeşitleri, sigorta ve kontaktör ile çalışıyor. Termik röleler devredeki akımın oluşturduğu ısıya göre devrenin açılıp kapanmasını sağlıyor. Termik röleler kolay montaj için ray aparatı ile ya da kontaktöre geçmeli olarak satışa sunulabiliyor. Ayrıca röle içerisinde dahili akım trafosu ile tasarlanan röle çeşitleri bulunuyor. Dahili akım trafolu termik röle modellerinin içinde akım trafosu bulunuyor. Bu ürünler 0-25 amper akım sınırlarında koruma yapabiliyor. Harici akım trafolu termik röle modelleri yüksek akım çeken devrelerde pano içine yerleştirilen harici trafo ile çalışıyor. Bu ürünler 10 ile 300 amper aralığında ölçüm ve koruma yapabiliyor. Faz korumalı dijital termik röleler, hassas çalışma gerilim değerine sahip cihazlarda kullanılıyor. Termik röle fiyatları ürünün teknik özelliklerine göre değişebiliyor. Düşük maliyetli termik röle çeşitlerini doğrudan kondaktöre montajlayabilirsiniz. İhtiyacınız doğrultusunda seçeceğiniz ürünle birlikte ray adaptörü alarak doğrudan panoya da bağlantı yapabilirsiniz.